ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
“Başınızdan geçenler hep hoş şeyler olursa, cesur bir insan olamazsınız.”
Mary Tyler Moore
Problem, hayatın doğal unsurlarından biridir. Ebeveynler, öğretmenler ve diğer yetişkinler
sorunları olduğunda ya da karar verirken her zaman çocukların yanında olamazlar. Bu
yüzden, yaşamın ilk yıllarından itibaren çocukların kendi sorunlarını çözebilme yetilerini
kazanabilmesi çok önemlidir. Böylece çocuklar ilerleyen yaşlarda kaygı yaratan durumlar ile
daha rahat başa çıkabilir ve daha sağlıklı kararlar alabilir. Problem çözme, belli bir durum
çerçevesinde düşünebilme, ne yapılacağına ve nasıl yapılacağına karar verebilme, eldeki
imkânları kullanabilme ve bu yolla çözüme ulaşmaktır. Daha geniş tanımla problem çözme,
problemin tanımlanması, probleme ve çözümüne ilişkin bilgilerin toplanması, en uygun
çözüm yolunun uygulamaya konulması ve sonucun değerlendirilmesidir. Problemlerin
çözümü için bireyin bazı becerilere sahip olması gerekir. Bu becerilerden en önemlileri
eleştirel düşünme, planlama ve organize etme, gözden geçirme ve değerlendirmedir.
Konu ile ilgili yapılan çalışmalarda, 4 yaştan itibaren çocukların uygun bir eğitimle problem
çözücü düşünme biçimini kazanabileceği belirtilmektedir. Tabii bu eğitimin verilmesinde
anne baba tutumlarının çok önemli olduğunu unutulmamalıdır.
Çocuğun ilk çözümü uyguladığında istediği sonucu elde edemezse diğer çözümleri
düşünmesi, denemesi, denemekten vazgeçmemesi ve çözene kadar motivasyonunu
kaybetmemesi için onu cesaretlendirmek çok önemlidir.
Ebeveynlere Tavsiyeler
- Problem durumlarının öğrenme için fırsat olduğu unutulmamalıdır.
- Çocuklar bir problem durumuyla karşılaştığında yetişkinler olarak çözüm önerisiyle
yaklaşılmamalıdır. “Anlıyorum, bu seni rahatsız ediyor. Peki bu problem için ne gibi
bir çözüm düşündün?” “Sana yardımcı olabileceğim bir şey var mı?” gibi cümleler
kullanılmalıdır. - Problem durumu ile karşılaşan bir çocuğa problemin çözümü konusunda destekçi
olabileceğimiz hissettirilmeli ancak problemin çözüm kaynağının biz olmadığı anlatılmalıdır. - Yaşı seviyesinde çözebileceği problem durumları karşısında problem çözme
basamaklarını kullanmasına fırsat tanınmalıdır. - Problem çözme basamaklarının neler olduğu öğretilmelidir. (Problemi tanıma, çözüm yolları bulma, çözüm yollarını deneme, geçersizse başka bir çözüm yolunu deneme)
- Yetişkinler olarak problemlere bakış açımızın ve problemlere getirdiğimiz çözümlerin
onlara örnek olduğu unutulmamalıdır.
